Door Lydia de Leeuw
In de twee jaar dat ik in de Gazastrook woonde, heb ik veel geschreven over de nu al ruim zes jaar durende illegale afsluiting van het gebied door Israël. Ik sprak met vrienden, interviewde mensen met diverse verhalen en achtergronden en deed voor mijn werk veel onderzoek. Hoe zeer de vaak emotionele verhalen mij ook raakten, ik kon me niet voorstellen dat ik de afsluiting zelf ooit aan den lijve zou ondervinden. Ja, ik was weleens in Egypte gestrand omdat de grens dicht ging, maar dat was ‘peanuts’ voor mij als buitenlandse. Ik werd niet – zoals vele Palestijnen uit Gaza overkomt wanneer de grens dicht is – gedeporteerd of dagenlang vastgehouden in een ranzige wachtruimte op het vliegveld. Ik kon mijn wachttijd in Caïro doorbrengen tot de grenspoort weer open ging.
Maar afgelopen mei kwam daar verandering in. Ik voelde me al wekenlang niet goed. De ene arts zei dat ik ziek was geworden van het vervuilde drinkwater (zoals al eens eerder was gebeurd), de andere hield het op een buikgriep. Uiteindelijk werd d.m.v. een bloedonderzoek een alvleesklierontsteking vastgesteld. Dat was slecht nieuws; deze aandoening kan levensbedreigend zijn en dan is intensieve medische zorg vereist. Zorg die in Gaza niet beschikbaar is.
De lange corridor van de grenspost bij Erez
Niet lang na het stellen van de diagnose word ik opgenomen in het Shifa ziekenhuis, het grootste ziekenhuis van Gaza. Daar worden de tekenen van de afsluiting al meteen zichtbaar; er zijn te weinig middelen voorhanden, zoals bijvoorbeeld infuuspalen, lakens en handschoenen. Sommige apparatuur wordt met tape bij elkaar gehouden. Wanneer ik op een zaal word gelegd, schrik ik van de gribus. Er zitten gaten in de muren, de ventilatie werkt nauwelijks en de matrassen zijn dun en doorgelegen. Vrienden komen lakens en een kussen brengen; ook dat was er niet.
De volgende ochtend belt een vriend die werkt voor de Verenigde Naties en zorgt voor de veiligheid en het welzijn van buitenlanders die in Gaza wonen en werken. Hij klinkt ernstig: ‘Het Israëlische leger heeft je toestemming gegeven voor een evacuatie naar een Israëlisch ziekenhuis. De grens met Israël gaat over een uur dicht, dus je moet snel zijn. Daarna is de grens zeker twee en mogelijk tweeëneenhalve dag dicht vanwege het Joodse weekend.’
Ik sta voor een moeilijke keuze: ik wil de Gazastrook absoluut niet verlaten. Toen Israëlische F16s, drones, oorlogsschepen en tanks de Gazastrook dagenlang bestookten afgelopen november, dacht ik geen moment aan evacuatie. Ook nu wil ik geen gebruik maken van een voorkeursbehandeling die buitenlanders krijgen van de bezettingsmacht. Palestijnen komen alleen in aanmerking voor een urgente overplaatsing naar een Israëlisch ziekenhuis indien ze in levensgevaar verkeren.
Ik denk aan Mahmoud, de 25-jarige neef van mijn college Rami die vorig jaar geen toestemming kreeg om naar een Israëlisch ziekenhuis overgeplaatst te worden. Zijn nierfalen zou niet ernstig genoeg zijn geweest. Toen hij uiteindelijk toch als ‘kritiek’ werd beschouwd, werd hij overgeplaatst. Hij overleed de nacht na zijn aankomst in het ziekenhuis. En ik denk Sabreen Okal, een jonge moeder van mijn leeftijd die ik enkele maanden geleden interviewde. Ze voelde en zag de kankergezwellen in haar lijf groeien. De noodzakelijke behandeling was niet beschikbaar in de Gazastrook. Drie maanden lang werden haar verzoeken tot reistoestemming zonder opgaaf van reden afgewezen. De reeks hartverscheurende verhalen is eindeloos.
De artsen in het Shifa ziekenhuis raden me aan om naar Israël te gaan; het risico is simpelweg te groot en de reis naar een Egyptisch ziekenhuis zou te zwaar zijn. Indien mijn gezondheid verder verslechtert, kunnen ze in Gaza niet genoeg voor me doen, zeggen ze.
Verscheurd door het gevoel van onrecht, stem ik toch in met een medische evacuatie. Zodra ik beter ben, kom ik hier terug, is mijn gedachte. Vijf minuten later snelt een internationale hulporganisatie mij van het ziekenhuis naar de grens met Israël. Nadat ik – voor het eerst – grensovergang Erez doorkruis, word ik aan de andere kant opgewacht door een soldaat. Hij brengt mij naar een ambulance waarin ik naar een ziekenhuis wordt gebracht.
En daar lig ik dan, in ziekenhuis Ichilov in Tel Aviv met eersteklas medische zorg. Vier futuristisch complexen met de nieuwste apparatuur en de beste specialisten in huis. Wetende dat ik de juiste beslissing heb gemaakt, knaagt toch het gevoel van onrecht. Waarom ik wel en Mahmoud, Sabreen en al die anderen niet?
Na ruim een week mag ik het ziekenhuis verlaten. Artsen raden me aan om het nog een tijdje rustig aan te doen en verder medisch onderzoek te laten doen, het liefst in Nederland. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Volgens de afspraak die gemaakt was met het leger moet ik direct na ontslag uit het ziekenhuis terugkeren naar Gaza. Reizen via Ben Gurion is uit den boze. Toen ik de Nederlandse ambassade om hulp vroeg, kreeg ik doodleuk te horen ‘dat ik me aan mijn deel van de afspraak had te houden.’ Israël was zo coulant geweest om mij medische zorg te bieden, nu moest ik hoe dan ook terug naar openluchtgevangeins Gaza, daar kwam het op neer. Na veel bellen en mailen lukte het gelukkig toch om via Ben Gurion naar Nederland te vliegen.
Veel Palestijnen wachten al dagen op toestemming om de grens met Egypte te mogen passeren
Na mijn herstel dien ik bij de Egyptische autoriteiten mijn aanvraag in voor toestemming om via Rafah terug naar Gaza te reizen. Echter, op de dag dat ik deze toestemming ontvang, beginnen de protesten tegen President Mursi en wordt de grens gesloten. Sindsdien is de grens slechts af en toe enkele uren open. Bovendien is het in de Sinaï woestijn nu te gevaarlijk en wil mijn werkgever voorlopig niet dat ik daar doorheen reis. Kortom, ik bevind mij buiten de gevangenismuren van Gaza.
Sinds de onrusten in Egypte verder zijn geëscaleerd afgelopen juli, wordt het leven in de Gazastrook met de dag moeilijker. Door de sluiting van Rafah zijn families van elkaar gescheiden, kunnen patiënten Egyptische ziekenhuizen niet bereiken en lopen studenten die in het buitenland studeren hun nieuwe studiejaar mis. Enkele vrienden van me zien hun dromen voor het nieuwe collegejaar in rook op gaan. Ze hadden er zo naar uitgekeken. Ook de bestaande tekorten in Gaza lopen steeds verder op doordat vele smokkeltunnels zijn gesloten door de Egyptische autoriteiten. Het gas, de benzine en basale levensmiddelen zijn schaarser dan ze in jaren geweest zijn.
Door het ziek zijn, de evacuatie en het nu buitengesloten zijn uit Gaza, heb ik een héél klein beetje ondervonden waar de Palestijnen in Gaza dagelijks mee te maken hebben. De afsluiting beheerst hun hele leven. Ze zijn continue het slachtoffer van politieke grillen in hun buurlanden. De term ‘openluchtgevangenis’ is niets teveel gezegd.
Eerdere artikelen van Lydia
