In het kader van de serie “dossier het beloofde land” van het Groninger forum i.s.m. EAJG en St. Groningen-Jabalya hield de Israelische architecte Malkit Shoshan op donderdag 14 april voor een geïnteresseerd publiek een lezing over haar project “Atlas of the conflict”
Dit project heeft als uitgangspunt het beschrijven van het conflikt Israel/Palestina niet met woorden maar met behulp van kaarten. Als jonge architecte kreeg zij als stagaire een opdracht om een winkelcentrum te ontwerpen in een wijk ten zuiden van Tel Aviv. Tot haar eigen verrrassing ontdekte zij dat het braakliggende terrein vroeger een Palestijnse begraafplaats was geweest. Als het een joodse begraafplaats was geweest zou er niet gebouwd mogen worden. Dit zette haar ertoe aan om verder onderzoek te doen. Zij ontdekte dat er veel meer verborgen sporen van de verdwenen Palestijnse maatschappij van voor ‘48 waren. Afkomstig uit een standaard zionistisch gezin wist zij niets over het Palestijnse verleden. Dat was voor haar volkomen nieuw.
Gedreven door nieuwsgierigheid is zij verder gaan zoeken en dat resulteerde uiteindelijk in het boek. Mevr. Soshan gaf een introductie hoe haar boek te gebruiken. Het bestaat uit twee delen: een atlas met kaarten die de ontwikkeling van de Israëlische en de Palestijnse aanwezigheid in de loop der tijd illustreren en een lexicon. Daarbij wordt over en weer voor toelichting verwezen. Als voorbeelden: de kaart van de meer dan 500 vernietigde Palestijnse dorpen, van de groei van de Israëlische nederzettingen, van de bestaande maar niet erkende Palestijnse dorpen (die dan ook op geen enkele officiële kaart staan en geen voorzieningen zoals electriciteit en water hebben).
De Atlas heeft als hoofdstukken: grenzen, de Muur, patroon van nederzettingen, typologie van nederzettingen, demografie, landeigendom, landschappen, water, archeologie en Jeruzalem.Het is een manier om het conflikt op een andere manier te presenteren. Als je alle ontwikkelingen in het conflikt met tekst wil beschrijven heb vele pagina’s nodig maar gebruik je kaarten dan blijkt dat je datzelfde verhaal veel krachtiger kunt laten zien.
Zij benadrukte dat zij geen politiek boek heeft willen maken maar simpelweg de feiten op een rij heeft willen zetten. Dat is juist, maar feiten opschrijven of in dit geval optekenen in de politieke context in Israel is uiteindelijk een hele politieke daad. Dat het een politiek boek is blijkt wel uit de positieve reacties van Palestijnse zijde en de hate mail die ze ook heeft gekregen. Ook veelzeggend was dat zij desgevraagd bevestigde dat zij nu al weer een poos in Nederland woont bij haar nederlandse man, maar dat zij het niet erg vond om Israel te verlaten omdat zij zich steeds ongemakkerlijker had gevoeld in Israel. Als je eenmaal veel weet over wat er verborgen wordt gehouden kun je minder makkelijk met de officiele realiteit leven.
Malkit Shoshan heeft een indrukwekkend document gemaakt. Een document dat bovendien nog zal worden aangevuld en wellicht ook via internet een vervolg krijgt want ‘’zolang het conflikt bestaat is dit project niet af.’’
Atlas of the conflict. 010 Publishers, Rotterdam 2010, ISBN 987-90-6450-688-8. € 34,50.
