Een nieuw project dat in maart is gelanceerd, probeert Wadi Gaza op te ruimen en het te herstellen als het natuurreservaat dat het ooit was. (Ashraf Amra APA images)
Het zou een hoognodig natuurreservaat kunnen zijn, een long voor de 2 miljoen inwoners van Gaza die gevangen zitten en wiens beweging wordt beperkt door een Israëlische blokkade die al meer dan 15 jaar duurt. Dat is tenminste wat de VN hoopt te bereiken met een project om de Wadi in Gaza schoon te maken, een 105 km lange vallei die begint in de South Hebron Hill, zich een weg baant door de Negev-woestijn en de Gazastrook in het midden doorsnijd om negen kilometer verder te eindigen in de Middellandse Zee.
Jarenlang werd de vallei gebruikt als vuilnisbelt, een van de weinige open plekken in een overbevolkte strook kustland die tot voor kort geen riolering had omdat Israëlische beperkingen de inwoners ervan weerhield hun infrastructuur te ontwikkelen. Pas op 23 maart opende in het gebied de eerste afvalwaterzuiveringsinstallatie, een installatie die jarenlang stil stond vanwege Israëlische verboden op wat Palestijnen in Gaza mogen importeren. In die tijd is er veel schade aangericht aan de vallei, niet in de laatste plaats aan de omgeving. Muhannad al-Oweidat, 19 jaar, is een universiteitsstudent die lijdt aan ernstige astma. “We sluiten ’s nachts alle ramen van ons huis, vooral bij warm weer, om te voorkomen dat de geur van brandend afval het huis binnenkomt”, vertelt Muhannad aan The Electronic Intifada. “Er zijn veel muggen en insecten.”
Volgens de VN produceert Gaza ongeveer 2.000 ton vast afval per dag of gemiddeld 730.000 ton per jaar. Dit komt overeen met gemiddeld één kilogram afval per persoon per dag. Bijna twee derde van het vaste afval is organisch, zegt Dr. Abdelmajid Nassar, een professor in milieutechniek aan de Islamitische Universiteit van Gaza. Elf procent is plastic, 12 procent papier- en kartonafval, 7 procent metaalafval en 5 procent niet-gespecificeerd. Omdat er, zelfs met de nieuwe afvalwaterzuiveringsinstallatie, die de helft van de bevolking van Gaza zal gaan bedienen, niet genoeg ruimte is voor veilige stortplaatsen is zo’n grote hoeveelheid afval gevaarlijk in de drukke omgeving van Gaza, zegt Nassar, en het zal alleen maar toenemen. In 2020 is de totale hoeveelheid afval gestegen met 2.230 ton per dag als gevolg van de groei van de bevolking van Gaza.
Rook en gevaren
Het is niet alleen dat Wadi Gaza een puinhoop is geworden. Om van het afval af te komen, verbranden mensen ook hun afval. De resulterende rook kan echter schadelijke gassen bevatten en bij iemand als Muhannad kan dit ervoor zorgen dat hij onmiddellijk medische hulp nodig heeft. Zijn zus, Dania, 20 jaar, studeert voor mechatronica-ingenieur. Ze heeft er altijd van gedroomd om een apparaat te maken dat haar broer zou helpen door vervuilde lucht te filteren. “Mijn afstudeerproject gaat over waterfiltratie en hopelijk kan het de Wadi ten goede komen voordat Israël het weer vernietigt.”
Het gebied heeft regelmatig te maken met overstromingen. In Gaza wijten ze deze plotselinge overstromingen aan een reeks wateroverloop reservoirs en dammen die aan de Israëlische kant zijn gebouwd en die periodiek worden geopend en dan verwoesting veroorzaken. De overstromingen verdrijven bewoners en doden vee en gewassen. Muhammed Abu Maala, 38 jaar, is een fysiotherapeut die zijn hele leven in het gebied van Wadi Gaza heeft gewoond, waar hij ook wat land bewerkt. Ook hij geeft Israël de schuld van veel van de aangerichte schade. “De bouw van dammen door de Israeli’s aan de grens van de Gazastrook, om regenwater op te vangen, zorgde ervoor dat de vallei droogviel”, vertelt Abu Maala aan The Electronic Intifada. “De intermitterende watertoevoer in de vallei leidde ertoe dat sedimenten en afval op de bodem van de vallei achterbleven. De giftige stoffen die de vissen doodden, leidde ook tot het verdwijnen van de zeldzame vogels uit de vallei.” Hij herinnert zich levendig de tijd dat de vallei nog de thuisbasis was van bloemen en dieren in het wild. “Ik herinner me dat ik in de vallei speelde, naar vogels keek en de geur van prachtige bloemen inademde. Dit is allemaal verdwenen”, vertelt hij aan The Electronic Intifada. Vandaag, zei hij, gelooft hij dat zijn gewassen gevaar lopen als gevolg van het afvalwater van Wadi Gaza, een angst die gegrond is door bittere praktijk ervaring. De gronden naast de vallei zijn meestal kaal, hoewel dat niet altijd zo was. In het verleden, zei Abu Maala, teelden mensen in het gebied komkommers, tomaten, kool en courgette. Nu zal niets van dit alles groeien omdat afvalwater diep in de grond doordringt en de gewassen aantast. Zijn dochter, Sawar, 10 jaar oud, klaagt altijd over koorts en hoofdpijn. “Ik breng haar altijd naar de dokter en ze vertellen me dat dit een virus is dat wordt veroorzaakt door insecten en schadelijke dampen. Waarschijnlijk omdat we naast de Wadi wonen.”
Een gezondheidsrisico
Het hoofd van het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling, Ahmad Hilles, merkt op dat Wadi Gaza een uniek ecosysteem is dat een rijke biodiversiteit in flora en fauna zou moeten genieten. Hilles zegt dat de vallei met veel crises te maken heeft, vooral het onbehandelde rioolwater en de overstromingen veroorzaakt door de dammen stroom opwaarts. Naast de schade door overstromingen, ontnemen de dammen de vallei miljoenen kubieke meters zoet water per jaar. “De vallei, die een natuurgebied was, verdween. Zelfs de wilde eenden, ooievaars en meeuwen komen hier niet meer omdat de vallei is veranderd in een vuilnisbelt en een poel van afvalwater,’ voegde Hilles eraan toe. Boerderijen en pluimveeproductie zijn ook getroffen door de vervuiling. Naama al-Awdat, heeft een pluimveebedrijf in het gebied. “Ik heb altijd last als ik werk, vooral in de zomer. Muggen en insecten omringen me en er is de geur van rioolwater. Het tast de kwaliteit van eieren en kip aan. De vervuilde lucht en het water waar kippen zich mee voeden, zullen eieren en vlees van slechte kwaliteit produceren. Dit brengt onze gezondheid in gevaar, omdat er geen voedselzekerheid is. Wij boeren hebben geen keus omdat we alleen die gronden bezitten is het onze enige bron van inkomsten.”
Samar Abu Safiya is landbouwingenieur bij het ministerie van landbouw in Gaza. Vervuild water en lucht, samen met de hoge temperaturen in Gaza, zijn de belangrijkste factoren achter de problemen waarmee boeren in het gebied worden geconfronteerd, of ze nu gewassen verbouwen of vee en pluimvee houden. “De gronden moeten verbeterd worden in het belang van boeren. Op dit moment produceren ze vervuild voedsel voor hun families. Wij, van het ministerie van landbouw, hopen speciale financiering te krijgen voor die boeren, aangezien ze enorme verliezen lijden.” Ze beschuldigd Israël ook van wat ze beschrijft als een opzettelijke aanval op boeren. “Israël opent elke winter met opzet dammen omdat ze boeren schade wil berokkenen en hun gewassen wil vernietigen. Dit is een voortdurende agressie.”
Yasmin Abusayma is een freelance schrijver en vertaler uit Gaza, Palestina.
Restoring Wadi Gaza after years of neglect | The Electronic Intifada
